Salma tavukçuluk sektöründe bilgisizlik ve ihmalcilik girişimcilerin kabusları olabileceği gibi bilinçlilik ve tedbir de huzur, başarı ve iyi kazanç sağlayacaktır.

Salma Tavukçuluk için Kümes Kuralları :

• Salma Tavukçuluk çiftliğimizin en çok önem vermemiz gereken yeri kümestir.
• Kümes hangi materialden yapılırsa yapılsın sağlıklı ve verimli bir ”gezen tavuk, doğal yumurta çiftliği” sektörün gerektirdiği bazı kriterler vardır.
• 1 metre kare alana 6 tavuk koyulur.
• 100 tavuk için 16 M2.
• 500 tavuk için 83 M2.
• 1000 tavuk için 166 M2. (10 metre genişliğe 16 metre uzunluk)
• Bu ölçüler tavukların rahatça gezinmeleri için ve kışın birbirlerini sıcak tutmaları için ideal.
• Kümesin uzun tarafı güney yönüne bakmalı ve bu yönde bırakabildiğiniz kadar pencere olmalıdır.
• Kümesin etrafında, tavuklara rahatsızlık verebilecek abartılı ses, ışık-ısı veya duman gibi zararlı durumların çaresine bakılmalıdır.

Salma Tavukçuluk için Işıklandırma Tertibatı:

Yarkalar geldiğinde kümeste 10 gün boyunca 24 saat ışık olması gerekir.
Yolculukta aldıkları yorgunluk, korku ve stresten dolayı birbiri üzerine binmek isteyeceklerdir.
Gece karanlıkta bırakılırsa daha da korkabilirler. Böyle olursa ölümler artacaktır.
İlk 10 günden sonra yarkalar dışarıya salınmaya başlanır ve kümeste normal ışıklandırılmaya geçilir. Bu tavukların günde 17 saat aydınlıkta olması şarttır. Siz, yaz mevsiminde ve kış aylarında bunu kendiniz ayarlamalısınız.

Tavuklar alacakaranlığı sevmez, o yüzden sabah gün doğmadan ve akşam karanlık çökmeden ışıkların açılması gerekir. Bulunduğunuz bölgeye göre, ışıkları kapatma vaktini tavukların 17 saat aydınlıkta kalabilecekleri şekilde ayarlayınız.

Sağlıklı Tavuklar için Kümes ISI Derecesi:

Kümes içinde kış aylarında en düşük 5°C ve sıcak yaz aylarında 25°C’ler en uygun ısı sınırlarıdır. Eğer sıcaklık  0-5°C ‘lerde ise bazı önlemlerin alınması gerektiği, verim kaybının (yumurtaların abatı ve gramajı dahil) beklendiği kritik sıcaklık dereceleridir. Bu durumlarda tavuklar folluklarda birbiri üstüne tüneyip ısınmaya çalışırlar. Önlem alınması tavsiye edilir.

Kümesinizin ısısının kesinlikle 0°C’den aşağı düşmesine izin vermeyiniz. sonbahardan sonra gelen ilk soğuklar çok önemli. Yaz sıcaklıklarında  30°C’den yukarısı da sakıncalıolup vücut sıcaklığında öldürücü üst sınır 47°C’ dir.

Salma Tavukçuluk Kümesinde Kullanılan Materyaller :

Çadır, betonarme veya prefabrik…
Havadar olması şart. Yeteri kadar penceresi yoksa havalandırma fanı takılabilir.
Sıcak ve soğuk mevsimlerde tavukları korumak için kümes izolasyonlu olmalı.
Eğer betonarme ise duvarlar sıvalı olmalı.
Çatısı metal ise tavanı yalıtımlı olmalı.
Çatıda ışık geçiren plastik paneller kullanılıp içeriye ışık girmesi sağlanabilir.
Bu hem tavuklar için hem de elektrikten tasarruf etmeniz için iyidir.
Tabanı beton olmalı.
Tabanı talaş veya çeltik (pirinç kabuğu) ile yaz aylarında sadece betonu kaplayacak şekilde ve kış aylarında 5 cm kalınlığında kaplanmalıdır.
Temizlik için, ilaçlama için traktör girebilecek kapı bırakılmalıdır.
Tavukların rahatça girip çıkabilecekleri kapılar bırakılmalıdır.
Gelincik ve sansar gibi hayvanların  girebileceği delikler olmamalı.

Salma Tavukçuluk için Tünekler :

Tünekliklerin önemini ne desemde vurgulasam bilmiyorum. Her tavuk için 18 cm uzunluğunda tavsiye edilir ama tavukların mutluluğu için, tüneklerin boy boy olması lazım.
Bazı tavuklar çok yüksekte uyumayı yeğlerken bazı tavuklar alçak tüneklere ihtiyaç duyar.
Eğer alçak tünek yoksa yerlerde, folluklarda birbirlerinin üstlerine tünerler. Pislerler.
Yerlerde tüneyince haşerata daha çok maruz kalacaklardır.

Salma Tavukçuluk için Folluklar :

Her 6 tavuk için 1 folluk.
Follukların yerlerde değil, yerden 1 metre yüksekte olması iyi olur.
Böylece tavukların yere yumurtlayıp hem yumurtaları kirletmelerini hem de yerden haşerat kapmalarını bir nevi önlemiş oluruz.
Folluk genişliği eğer ahşaptan yapılıyorsa, 30X40 cm ebadında olabilir.
Folluklar tavuklar için kümesin en güvenilir ve loş ışıklı bölümünde olmalıdır.
Keleter veya meyve sebze kasalarından da folluklar yapılabilir.

Salma Tavukçuluk için Yemlikler :

Eğer Çiftliğinizi 3 bin tavuk civarında planlıyorsanız otomatik yemlikleri değerlendirmenizi tavsiye ederim. Hem işçilik hem de yem kaybını en aza indirme bakımından akıllıca olabilir.
Asma yemliklerinizi kümese öyle bir yerleştirin ki, kümesinize traktör girebilsin.
Küçük yemlikler büyük hacimli yemliklere nazaran daha sık doldurulmak gerekecektir.
12 kg lık asma yemlikler uygundur.
Arazinizin yeşillik durumuna göre kümes dışına da bir kaç yemlik konulabilir.
En önemli husus; ister küçük ister büyük yemlik seçin, 1000 tavuk için 30 asma yemlik kullanın. Özellikle yarkaların yeni geldiği günlerde fazla yığılma olmayacak ve ölümler minimuma inecektir.

Salma Tavukçuluk için Suluklar :

Daha yeni bir teknoloji çıkana kadar, şu an ”nipel suluk” denilen ve metreyle satılan suluklar fevkalade uygun.
Yarkalar zaten nipel suluk tertibatına alışık. Fiatları gayet makul.
Fazlasıyla alın ve su tertibatınızı kurun.
Yaz aylarında ne kadar su zebil olur, dökülür, sızma taşma yapsada farketmez. Havalar sıcak olduğundan hemen kuruyacaktır. Ancak kış aylarında sulukların altı devamlı yaş kalır ve çamurlaşır. Tavuklar bu çamurları folluklara taşırlar ve yumurtalarınız kirlenir. Onun için, suluklarınızı orta yere değil de duvar kenarına veya siz ce daha da uygun olabilecek bölüme konumlandırabilirsiniz. Traktörle kümesi temizlemesi de kolay olsun.
Büyük su tankınızın yanı sıra, kümesin içine de 100 litrelik bir su tankı koyun, aşı ve vitamin uygulamasında fayda sağlayacaktır.
Yazın sıcak günlerde tavuklar arazide dolaşırken çok su ihtiyacı oluyor ve kana kana su içmek istiyorlar. Aynen yemliklerde olduğu gibi, araziye de suluk koyunuz.
Bu suluklar nipel değil de şamandıralı olsun ki tavuklar bol bol su içebilsinler.

Salma Tavukçuluk Kümesi İçin Talaş :

Yaz aylarında çok fazla talaş yaymaya gerek yok, beton zemini kaplasın yeterli.
Az geldiyse, tavuklar deşinince zeminde çıplak beton belirmişse biraz daha ilave edebilirsiniz, kolay.
Son baharda eğer talaşınız çok kirlendiyse, çamurlaştıysa, temizlemek gerekir. Ve yeni talaşınızı 5 cm kalınlıkta olacak şekilde yayınız.
Toz talaş kesinlikle kullanılmaz.
Çeltik (pirinç kabuğu) bulabilirseniz onu tavsiye ederim.

Salma Tavukçulukta Arazi Nasıl Olmalı ?

Salma tavukçulukta arazi çok önemli.
Doğal yumurta üretme işi çocuk oyuncağı değildir, eğer herşeyi bilinçli ve planlı yaparsanız başarı gelecektir.
Tavsiye edilen, olmazsa olmaz arazi alanı 1000 tavukta 4000 M2 dir (4 dönümdür).
Fakat, ne kadar geniş araziniz olursa o kadar avantajlısınız.

Yarka Tavukları zararlı mahluklardan korumak için arazinizin etrafını bahçe teliyle güvene alınız. Ayrıca, arazinizi ucuz kümes telleriyle bölümlere ayırıp; içine hasıl ot ve yonca benzeri yeşillikler ekebilirseniz tavukları dönüşümlü olarak bu alanlara yayabilirsiniz.

2şer dönümlük bölümler olabilir, ne kadar çok bölüm yaparsanız o kadar iyi.
Kümesin kapılarının araziye açılan bölümü yazın güneşten kışın yağmurdan korunabilirse çok iyi olacaktır. Naylon kanaviçe olabilir. Eğer kapı önü çamur olursa tavuklar bunu kümese taşırlar. Hem yerler çamurlaşır hem yumurtalar kirlenir.
Kapı önü kepçeyle düzeltilip yağmur sularının birikilmesi önlenebilir.
Araziye bir miktar kum, bir miktar ince taş/humus/mıcır ve taş/mermer tozu dökülebilir.
Bunlar tavuk için faydalı şeylerdir.
Arazi arada bir sürülebilir, tavuklar eşinmeyi çok sever.
Arazide yemlik ve suluk bulundurulması tavukları mutlu edecektir.
Bu işte yumurta verimi kesinlikle tavukların mutluluklarıyla alakalıdır.
Yaz kış her gün %90 verim almak gayet olağandır.

Salma Tavukçulukta Uygun Yem Kullanımı :

Tavuklar hergün 100-120 gr. yem yerler.
1000 tavuk günde 120 kg. eder.

Projenizin her aşamasını 4 dörtlük uyguladınız, geldik asıl meseleye:
Yem masrafı ve yumurtaların satışı! İşte salma tavukçuluğun püf noktası burası.
Çiftliğinize geldiği andan itibaren, o tavuk o yemi yiyecektir.
”Ben buğday vereceğim, darı/mısır verceğim” yok. ”Arazim geniş salacağım” olmaz.
O yem masrafı kaçınılmaz bir faktör.
Ancak, arazi bölümünde bahsettiğimiz gibi tavukları yayarak yem masrafını biraz olsun düşürebilirsiniz.
Fenni yemlerinkatılımları başlıca mısır, soya, çiğdem ve yoncadan oluşur. Firmasına göre buna ilave elementler kullanılabilir. (Burada şunu da belirtmekte fayda var, Organik yumurtada kullanılan % 100 doğal yem GDO suz olduğu varsayılır ve fiatı yüksektir.)
Bunların protein içeriği sizin vermek istediğiniz sadece mısır ve buğdaydan çok daha fazladır ve onun için tavuklar %90 ‘lık yüksek verime ulaşırlar.

Yarkalar geldiğinde, bunlar yumurta tavuğu diye hemen yumurta yemi vermeyiniz.
Onların düzgün gelişmesi için ”piliç geliştirici” yemi verin, ta ki yarkaların kılavuz yumurtaya başlayıp %5 randımana ulaşmalarına kadar.
Bu aşamadan sonra yarkalarımıza ”peak yemi” denen yeme devam ediyoruz ki; yumurtanızın boyu büyüsün. Bu yarkaların 28 ila 40ıncı haftaları arası olabilir. Peak yemi protein değeri 17 nin üstünde olan ve bazı yem firmalarının ”birinci dönem” dediği yemdir ve normal yumurta yeminden 5 ila 10 TL civarı fazla olabilir.

Doğal, gezen tavuk yumurtasının ağırlığı 55-65 gr. arası olmalıdır.
Daha sonra yumurta yemine geçebilirsiniz. Lütfen kullandığınız yemin protein miktarının düşük olmamasına dikkat edin. Firmanızdan tavsiye alabilirsiniz.

Tavuklarınız yemliklere geldiğinde boş bulmasınlar, zaten onlar ihtiyaçları olduğu kadar yerler.

Salma Tavukçulukta Hangi Aşılar Yapılmalı ?

Yarkalar zaten bütün aşıları yapılmış olarak geleceklerdir.
İş yaptığınız firma çok güvenilir olmalı.
Firmayla devamlı irtibat halinde olun, onlar sizi yönlendirecektir, sadece yarkaları almadan önce değil, aldıktan sonra da size destek vereceklerdir.
Yarkalar geldikten sonra, firma tavsiyesiyle vitamin verilebilir.
Yılda 4 defa VEBA aşısı yapılması gerekir, suya karışarak verilen kolay bir aşıdır.
Sizin dikkat etmeniz gereken, tavukları devamlı inceleyip herhangi bir anormal hareketlerini firmayla paylaşmaktır. Anormal belirtilerin başlıcaları; tüyleri veya göğsü kabarmış, burunları akan, gözleri kapanmış, içeride bir hapşırık tıksırık sesi, yem yemeyenler, yavaş ve ağır hareket eden veya hiç hareket etmeyen tavuklar olarak sıralayabiliriz. Bunun yanında topallayan tavuklar, ayağı siğilli tavuklar olabilir.

Kümes kurulumu için buradan detaylı bilgi alabilirsiniz.